In order to investigate the possibility of quinoa producing in Garmsar, Iran, a factorial experiment conducted in randomized complete block design with three replications in 2018-2019 growing season at Garmsar Agricultural Research Station. The factors were Planting date at three levels (March 6th, April 1st and April 6th) and the three genotypes of quinoa (Q26, Q29 and Titicaca). Results showed that the effect of Planting date was significant for all studied traits except the harvest index. Also, all studied traits were significantly different in all genotypes. Titicaca planted on March 6th had the highest yield (2276 kg.ha-1).The grain yield and yield components decreased with the delaying the Planting date. Compared to early Plantings, Latest date, April 6th, led to reduction of all traits, especially grain yield (about 50%). The results of simple phenotypic correlation between the studied traits showed that grain yield per hectare had the highest correlation with plant yield (0.877) and then with leaf area index (0.832), panicle weight (0.815) and number of branches per plant (0.745) that was significant at the 1% probability level.

به منظور بررسی تاثیر تاریخ کاشت بر عملکرد، درصد پروتئین و تغییرات شاخص های فیزیولوژیکی رشد چهار ژنوتیپ ماش، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان تهران، در سال 1390 انجام گرفت. چهار ژنوتیپ ماش (’پرتو‘، ’گوهر‘، ’مهر‘ و لاین امیدبخش ’ان ام 94‘) در سه تاریخ کاشت با فواصل 30 روز، از ابتدای اردیبهشت تا ابتدای تیر با هدف تعیین مناسب ترین زمان کاشت و بهترین رقم برای منطقه مورد تحقیق، کشت شد. آزمایش به صورت کرت های خردشده با طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. تاریخ کاشت در کرت های اصلی و ارقام ماش در کرت های فرعی قرار گرفت. بیشترین میانگین عملکرد دانه مربوط به لاین امیدبخش ’ان ام 94‘ با 1797.4 کیلوگرم در هکتار بود. تاخیر در کاشت موجب کوتاه شدن طول دوره رشد (از 92.9 روز به 82.6 روز) شد. در تاریخ های کاشت زودتر حداکثر شاخص سطح برگ و سرعت رشد محصول در طی زمان طولانی تری حاصل شد و میزان این دو شاخص در این زمان نیز بیشتر از تاریخ کاشت آخر بود. درصد پروتئین دانه تحت تاثیر تغییر تاریخ کاشت قرار نگرفت، اما اختلاف بین ارقام از این نظر معنادار بود. نتایج تحقیق حاضر نشان داد که لاین امیدبخش ’ان ام 94‘ و تاریخ کاشت اول تیر (به عنوان کشت دوم پس از غلات پاییزه)، مناسب ترین گزینه ها برای منطقه تحقیق بودند.

به منظور ارزیابی واکنش رشد چغندر قند (رقم (IC1 به تاریخ و آرایش های متفاوت کاشت، آزمایشی در سال زراعی 1378 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی مشهد، بصورت طرح کرت های دوبار خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی اجرا شد. کرت های اصلی شامل دو تاریخ کاشت (15 اردیبهشت بعنوان کاشت معمولی و 20 خرداد پس از آخرین آبیاری جو) کرت های فرعی شامل دو فاصله بین ردیف (50 و 60 سانتیمتر) و کرت های فرعی فرعی شامل سه تراکم کاشت (8، 10 و 12 بوته در متر مربع) بودند. تاخیر در کاشت، افزایش فاصله بین ردیف و کاهش تراکم بوته موجب کاهش حداکثر شاخص سطح برگ، حداکثر عملکرد ماده خشک کل و سرعت رشد محصول گردید. سرعت اسیمیلاسیون خالص در اثر تاخیر در کاشت کاهش یافت، اما به طور قابل ملاحظه ای تحت تاثیر فاصله ردیف و تراکم بوته قرار نگرفت. تراکم 8 بوته در متر مربع، در هر دو تاریخ کاشت و فاصله ردیف، کمترین شاخص سطح برگ، وزن خشک کل بوته و سرعت رشد محصول را تولید نمود. اما به دلیل راندمان بهره وری بالاتر سطح برگ محدود آن از نور، سرعت اسیمیلاسیون خالص بالایی داشت. بر اساس نتایج این مطالعه ممکن است فاصله ردیف کاشت 50 سانتی متر و تراکم 10 بوته در متر مربع برای تاریخ کاشت معمول دیر هنگام در شرایط مشابه با مطالعه، حاضر مناسب باشد.

به منظور ارزیابی واکنش های فیزیولوژیکی 9 رقم کلزا به تاخیر در کاشت، آزمایشی در سال زراعی 85-84 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی کبوترآباد اصفهان، به صورت طرح کرتهای یک بار خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی اجرا شد. کرت های اصلی شامل دو تاریخ کاشت (5 مهر به عنوان کاشت معمولی و 5 آبان به عنوان کاشت تاخیری) و کرت های فرعی شامل گونه های کلزای معمولی (شامل Hyola 401 ,Hyola 330 ,Option 500 ,Sargol RGS003, Zarfam, Opera, Slm 046, Modena) بودند. تاخیر در کاشت موجب کاهش میزان تجمع ماده خشک، سرعت رشد محصول و شاخص سطح برگ شد، ولی بر سرعت اسیمیلاسیون خالص تاثیری نداشت. ارقام Zarfam  و  Slm046  بیشترین میزان تجمع ماده خشک، سرعت رشد محصول و شاخص سطح برگ را به خود اختصاص دادند، ولی بیشترین میزان مربوط به رقم Opera  بود. کمترین میزان تجمع ماده خشک، سرعت رشد محصول، شاخص سطح برگ و سرعت اسیمیلاسیون خالص را رقمOption500  به خود اختصاص داد.

آرایش کاشت از طریق تاثیر بر شاخص های رشد بر عملکرد تاثیر می گذارد. به منظور بررسی این اثرها در کشت تابستانه گلرنگ، توده محلی اصفهان به نام کوسه، آزمایشی در سال 1383 با طرح بلوک های کامل تصادفی و آرایش تیمارها در چارچوب کرت های یکبار خرد شده در مزرعه پژوهش کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان با چهار تکرار اجرا گردید. فاکتور اصلی شامل سه فاصله ردیف کاشت (20 و 30 سانتی متر به صورت مسطح و 45 سانتی متر به صورت جوی و پشته) و فاکتور فرعی شامل دو تراکم 40 و 50 بوته در متر مربع بود. کاشت در تاریخ 4 تیر انجام شد. با کاهش فاصله ردیف کاشت، تاج پوشش گیاهی زودتر بسته شد، دوام سطح برگ افزایش یافت و تجمع ماده خشک، شاخص سطح برگ و سرعت رشد محصول تا اواسط دوره رشد دانه بیشتر بود. هم چنین حداکثر سرعت رشد نسبی و میزان جذب خالص در فاصله ردیف کاشت 20 سانتی متر به دست آمد. بیشترین عملکرد دانه (3093 کیلوگرم در هکتار) در فاصله ردیف کاشت 20 سانتی متر و کمترین عملکرد دانه (1930 کیلوگرم در هکتار) در فاصله ردیف کاشت 45 سانتی متر به دست آمد. تراکم بوته بر سرعت بسته شدن تاج پوشش، سرعت رشد محصول، سرعت رشد نسبی، میزان جذب خالص و عملکرد دانه بی تاثیر بود. اما حداکثر وزن خشک بوته و شاخص سطح برگ بیشتر و دوام سطح برگ کمتری در تراکم 50 بوته در متر مربع به دست آمد. نتایج به دست آمده نشان دهنده آن است که فاصله ردیف کاشت 20 سانتی متر با تراکم 50 بوته در متر مربع برای کشت تابستانه گلرنگ، توده محلی اصفهان، در شرایط مشابه با مطالعه حاضر ممکن است مناسب باشد.

این تحقیق به منظور بررسی و مقایسه شاخص های انرژی در تولید گندم آبی تحت تاثیر روش های مختلف خاک ورزی و کاشت اجرا گردید. تحقیق در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با پنج تیمار و سه تکرار در شهرستان اقلید انجام شد. تیمارهای تحقیق عبارت بودند از: خاک ورزی مرسوم و کاشت به صورت بذرپاشی، خاک ورزی مرسوم و کاشت با خطی کار همدانی، کم خاک ورزی و کاشت با کمبینات، کشت مستقیم با خطی کار جیران صنعت و کشت مستقیم با خطی کار اسفوجیا. اطلاعات مربوط به عملکرد محصول و انرژی های ورودی و خروجی در هر تیمار برداشت گردید و شاخص های انرژی شامل راندمان انرژی، افزوده خالص انرژی و بهره وری انرژی در هر تیمار محاسبه و با هم مقایسه شدند. برای تجزیه و تحلیل داده های تحقیق از نرم افزار آماری SAS استفاده شد و مقایسه میانگین تیمارها با استفاده از آزمون چند دامنه ای دانکن صورت گرفت. نتایج نشان داد که تیمار کم خاک ورزی و کاشت با کمبینات بیشترین مقدار نسبت انرژی (1.46) را در بین تیمارهای تحقیق داشت و کمترین میزان نسبت انرژی (1.40) متعلق به تیمارهای خاک ورزی مرسوم بود. بیشترین انرژی خالص (47653 مگاژول) مربوط به تیمار کم خاک ورزی و کاشت با کمبینات بود و کمترین انرژی خالص (41388مگاژول) به تیمار خاک ورزی مرسوم و کاشت با خطی کار همدانی تعلق گرفت. مقایسه تیمارها از نظر بهره وری انرژی نیز نشان داد که تیمار کم خاک ورزی و کاشت با کمبینات بیشترین بهره وری انرژی (0.115 کیلوگرم بر مگاژول) را به خود اختصاص داده است و دو تیمار خاک ورزی مرسوم دارای کمترین بهره وری انرژی (0.110 کیلوگرم بر مگاژول) بودند. بنابراین، استفاده از روش های خاک ورزی حفاظتی در تولید گندم آبی می تواند با کاهش انرژی مصرفی باعث افزایش بهره وری انرژی گردد.

کشت مخلوط علاوه بر افزایش عملکرد در مقایسه با کشت خالص، سبب افزایش تنوع زیستی در اکوسیستم های کشاورزی می گردد. به منظور ارزیابی عملکرد دانه و شاخص های سودمندی کشت مخلوط آفتابگردان (Helianthus annuus L. ) و لوبیای محلی گیلان (Phaseolus vulgaris L. )، آزمایشی در سال زراعی 94-1393، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در شهرستان صومعه سرا، ایران، اجرا شد. نسبت های کشت شامل 0: 100، 25: 75، 50: 50، 75: 25 و 100: 0 (لوبیا: آفتابگردان) به روش جایگزینی بودند. نسبت های گوناگون کشت مخلوط اثر معنی داری بر تعداد غلاف در بوته و عملکرد دانه لوبیا و در آفتابگردان بر ارتفاع بوته، قطر طبق، تعداد طبق در بوته، وزن صد دانه، تعداد دانه در طبق و عملکرد دانه داشتند. مقادیر نسبت برابری زمین (LER)، در نسبت های کشت 25: 75 و 50: 50 (لوبیا: آفتابگردان) کمتر از یک بود، حال آنکه در نسبت کشت 75: 25 لوبیا: آفتابگردان، برابر با 15/1 گردید، که نشان می دهد این نسبت دارای سودمندی 15 درصد در مقایسه با سامانه تک کشتی بود. ضریب ازدحام نسبی (RCC) در نسبت های کشت 75: 25 و 50: 50 (لوبیا: آفتابگردان) برای آفتابگردان بیشتر از یک بود، بنابراین این گونه به عنوان گیاه غالب بود و لوبیا با مقادیر RCC کمتر به عنوان گیاه مغلوب بود. شاخص نسبت رقابت (RC) در تمام نسبت های کشت برای لوبیا کمتر از یک بود، که نشان می دهد لوبیا در سامانه کشت مخلوط نسبت به آفتابگردان قابلیت رقابت کمتری دارد. در مجموع به نظر می رسد که سامانه کشت مخلوط لوبیا و آفتابگردان مزیت قابل توجهی در مقایسه با کشت خالص داشت و نسبت اختلاط 75: 25 (لوبیا: آفتابگردان) بهترین نسبت کشت بود.

الگوی کاشت، یکی از راه کارهای افزایش عملکرد در واحد سطح است که لازم است در مناطق مختلف مورد توجه قرار گیرد. این تحقیق به منظور بررسی اثر فواصل بین و روی ردیف کاشت بر شاخص های رشد ماش رقم گوهر در سال 1383 در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی ایلام اجرا گردید. آزمایش به صورت کرت های یک بار خردشده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار انجام گرفت. سه تیمار فاصله بین ردیف های کاشت (50، 65 و 80 سانتی متر) به عنوان کرت های اصلی و سه تیمار فاصله بوته روی ردیف (5، 7.5 و 10 سانتی متر) به عنوان کرت های فرعی در نظر گرفته شدند. جهت تعیین روند رشد، نمونه برداری ها یک هفته پس از جوانه زنی آغاز و هر هفته یک بار نمونه برداری انجام شد. بررسی روند تغییرات ماده خشک، شاخص سطح برگ، سرعت جذب خالص و نسبت وزن برگ در تیمارهای فواصل بین ردیف نشان داد که این صفات در فاصله بین ردیف 50 سانتی متر نسبت به دو فاصله بین ردیف 60 و 80 سانتی متر، از سطح بالاتری برخوردار بودند. کاهش فاصله ردیف ها باعث ایجاد سرعت رشد محصول بیشتر در طول دوره رشد گیاه شد. از طرفی با کاهش فاصله بوته ها، سرعت رشد محصول در طول دوره رشد افزایش یافت. فاصله بین ردیف 50 سانتی متر کمترین سرعت رشد نسبی را به خود اختصاص داد. کاهش فاصله بوته روی ردیف منجر به کاهش سرعت رشد نسبی شد به شکلی که بیشترین میزان شاخص مذکور در تیمار 10 سانتی متر فاصله بوته روی ردیف مشاهده شد. نسبت سطح برگ در تیمار 50 سانتی متر به خصوص در اوایل فصل رشد نسبت به سایر تیمارها بیشتر بود. مطالعه روند تغییرات نسبت سطح برگ و فواصل مختلف بوته روی ردیف نیز از روند تقریبا مشابهی با تیمار فاصله بین ردیف تبعیت کرد. با توجه به نتایج به نظر می رسد که آرایش کاشت (5×50 سانتی متر) نسبت به سایر آرایش ها، بهتر بود.

این آزمایش با هدف بررسی اثر کاشت پشته مرتفع و سطوح اوره بر شاخص های کارایی نیتروژن، عملکرد کمی و محتوای نیتروژن گندم در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار طی سال زراعی 95-1394 انجام شد. دو روش کاشت (مرسوم و پشته مرتفع) و پنج سطح صفر، 100، 200، 300 و 400 کیلوگرم اوره در هکتار به ترتیب به عنوان عامل های اصلی و فرعی مدنظر قرار گرفتند. صفات مورد مطالعه شامل عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، محتوی نیتروژن دانه و کاه و شاخص های کارایی نیتروژن (جذب، تبدیل و مصرف) بودند. نتایج نشان داد که اثر ساده و متقابل روش کاشت و کود اوره بر عملکرد دانه و بیولوژیک، محتوی نیتروژن دانه و کاه، کارایی جذب، تبدیل و مصرف نیتروژن معنی دار (05/0≥ p) بود. بالاترین و پایین ترین کارایی جذب نیتروژن به ترتیب برای تیمار پشته مرتفع و بدون مصرف نیتروژن (45/0 کیلوگرم نیتروژن گیاه بر کیلوگرم نیتروژن خاک) و روش رایج و 400 کیلوگرم اوره در هکتار (14/0 کیلوگرم نیتروژن گیاه بر کیلوگرم نیتروژن خاک) به دست آمد. شاخص های کارایی جذب و مصرف نیتروژن در روش پشته مرتفع بالاتر از روش رایج بود. بیشترین و کمترین کارایی مصرف نیتروژن به ترتیب مربوط به تیمارهای پشته مرتفع و شاهد (65/36 کیلوگرم نیتروژن دانه بر کیلوگرم نیتروژن گیاه) و روش رایج و 400 کیلوگرم اوره در هکتار (63/10 کیلوگرم نیتروژن دانه بر کیلوگرم نیتروژن گیاه) بود. با افزایش مصرف اوره از صفر به 400 کیلوگرم در هکتار، کارایی مصرف نیتروژن 62 درصد کاهش یافت.